14-03-2022
Beste (ver)bouwer,
BouwRegister stelt je graag, aan de hand van eigen berichtgeving en verwijzing naar enkele interessante artikels in de media, op de hoogte van recente bouwinfo.
In deze nieuwsbrief volgende onderwerpen :
- Is een warmtepomp de toekomst?
- Zonnevreemde woningen - wat mag nog?
- Prijzen van bouwmaterialen blijven stijgen - verslechterde levertermijnen - versterkt voor de oorlog in Oekraine
IS EEN WARMTEPOMP DE TOEKOMST ?
Nu gas en mazout stilaan onbetaalbaar zijn, lijkt een warmtepomp de toekomst (maar niet voor elke woning en elk budget).
In deze energiecrisis komt het erop aan om de juiste keuzes te maken. We willen ons de komende jaren niet arm, maar warm stoken. Wetenschappers zijn het erover eens dat de warmtepomp de toekomst is. Maar zo’n pomp is niet haalbaar voor elke woning en voor elke portemonnee.
Energiespecialist Ronnie Belmans geeft zijn visie bij "De inspecteur" op Radio 2 en VRTNWS.
woensdag 09 maart 2022.
Gas en mazout
We wisten dat we op termijn afscheid zouden moeten nemen van onze gas- of mazoutketel. Want tegen 2050 moeten we onze huizen klimaatneutraal verwarmen, zonder fossiele brandstoffen dus.
Voorlopig zag het ernaar uit dat die ketel in veel huizen nog wel even dienst zou doen. Maar de hoge energieprijzen maken ons duidelijk dat er iets moet veranderen. “De enige juiste weg die we kunnen opgaan is die van de elektrificatie”, zegt energiespecialist Ronnie Belmans.
Belmans is professor-emeritus aan de KU Leuven en hij is ook voormalig voorzitter van Energyville.
Hij heeft een onderbouwde toekomstvisie voor het energievraagstuk. "Elektrificatie is de enige manier om de klimaatdoelstellingen te halen en tegelijk onszelf in een onafhankelijke positie te zetten. Elektrische stroom kunnen we zowel groen als lokaal produceren."
De energiecrisis en de oorlog in Oekraïne maken volgens Belmans pijnlijk duidelijk dat we niet alleen stappen moeten zetten voor het klimaat. “We moeten ook investeren in onze eigen energie-onafhankelijkheid. Door onze energie lokaal op te wekken, beschermen we ook onze portemonnee. Dat moet sowieso ooit gebeuren, dus stel niet uit wat je vandaag al kan doen.”
Isoleren
De warmtepomp wordt volgens Belmans onvermijdelijk.
Maar voor je zo'n pomp installeert, moet je eerst werk maken van goede isolatie. "Alles begint daarmee", zegt Belmans. "Investeer allereerst in degelijke dak-, vloer- en muurisolatie. Pak dat ineens ook grondig aan. Ga voor een isolatie volgens klasse B, zo zit je goed tot 2050. Als je nu te weinig isoleert, moet je binnen tien à vijftien jaar opnieuw isoleren om de nieuwe norm te halen.”
Warmtepomp
In het ideale scenario van Belmans vervang je na het isoleren je ketel door een warmtepomp, gecombineerd met zonnepanelen.
Maar er is een probleem: warmtepompen verbruiken veel stroom. En stroom is vandaag ook duur.
"Het klopt dat stroom ook veel kost, maar minder dan gas", zegt Belmans. "Na een grondige renovatie en de introductie van een warmtepomp, kom je op ongeveer een achtste of een negende van het aanvankelijke energieverbruik. Dan ben je nog veel beter af dan met die fossiele brandstof.”
En wat met de horrorverhalen die je soms hoort over warmtepompen? De Inspecteur krijgt geregeld klachten over peperdure installaties die snel stuk gaan en die nooit het beloofde rendement halen.
Het gevolg? Mensen zitten met een torenhoge elektriciteitsfactuur nadat ze een zware investering doen.
Belmans ontkent het probleem niet. "Er waren in het verleden helaas firma’s actief die het niet goed aanpakten. Maar die ‘cowboys’ zijn er meer en meer tussenuit. Er is rommel op de markt geweest, maar vandaag kan je met een gerust hart investeren in een warmtepomp. De technologie heeft haar degelijkheid bewezen. Kijk naar Duitsland en Scandinavië. Daar is de warmtepomp intussen de meest verspreide verwarmingstechnologie."
Wat als je geen vloerverwarming hebt?
Allemaal goed en wel, maar niet iedereen kan zomaar een warmtepomp installeren.
In heel wat bestaande woningen is er bijvoorbeeld geen vloerverwarming voorzien. “Ik snap dat het niet evident is om de hele vloer uit te breken”, zegt Belmans. “Maar er bestaan intussen wel warmtepompen die een temperatuur van 60 à 70 graden Celsius leveren. Je kunt die dus aansluiten op je gewone radiatoren. Ze zijn duurder en minder energie-efficiënt, maar het kan wel.”
Wat als je huurt of in een flat woont?
Bewoners van een appartementsgebouw kunnen niet zomaar in een warmtepomp investeren. “Voor hen komt het erop aan om samen met alle bewoners de stap te zetten naar een grondige renovatie”, zegt Belmans. “Wanneer er een aanpassing gepland is, grijp het moment dan aan om meteen het hele gebouw volledig aan te pakken en te isoleren tot klasse B.”
Wat als je een woning huurt? “Dan kun je met de huisbaas afspraken maken over een renovatie”, volgens Belmans. “Staar je niet blind op de huurprijs alleen. Om de werkelijke woonprijs te kennen, moet je er de energiekost bij tellen. Is een woning niet energiezuinig, dan zou dat moeten gecompenseerd worden door een lagere huurprijs”, zegt Belmans.
Doe het meteen goed
Of je nu eigenaar bent of verhuurder? "Pak de woning bij de eerstvolgende renovatie meteen grondig aan", zegt Belmans.
Zelfs als je niet lang meer in dat huis zal wonen? "Ja, ook dan heeft het zin", zegt Belmans stellig.
"Allereerst heb je zelf het comfort van een goed geïsoleerde woning. Je woning wordt ook meer waard. Als je ze over een paar jaar verkoopt, zal je er gegarandeerd meer voor krijgen."
De professor voorspelt dat energiezuinigheid een belangrijke factor wordt bij een verkoop. "Als je huis over 10 à 15 jaar bepaalde normen niet haalt, krijg je dat niet meer verkocht aan een fatsoenlijke prijs. Anticipeer daarop zodat je je eigen investering terugverdient bij de verkoop."
Lukt het niet om in de nieuwe technologie te investeren? “Zet je thermostaat 2 graden lager”, zegt Belmans. “Elke graad minder is een serieus bedrag gewonnen. Verwarm ook geen kamers waar je niet leeft en laat je chauffageketel goed onderhouden.”
Concrete tips voor een succesvolle installatie:
- Zoek naar een verwarmingsinstallatie die bij jouw situatie past. Te grote of te kleine installaties brengen alleen maar miserie.
- Spreek een goede installateur aan die erkend is door de producent van de warmtepomp die bij jou geïnstalleerd wordt.
- Vraag een lijst met erkende installateurs aan de constructeur en vraag via hen ook een paar offertes op zodat je een idee hebt van de prijs.
- Kies voor een installateur met een toekomstvisie: veel installateurs grijpen terug naar gasketels omdat ze dat kennen, maar daar heb je met het oog op de toekomst niks aan. Of zoals Belmans het zegt: "Een goeie chauffagist is daarom nog geen goeie installateur van warmtepompen."
Bron: VRT NWS
ZONEVREEMDE WONINGEN – WAT MAG NOG?
BouwRegister informeert kopers en (ver)bouwers wekelijks met een nieuwsbrief over de meest recente bouwinfo.
Sinds de opmaak van de gewestplannen in de jaren ‘70 is er voor tal van woningen het probleem van ‘zonevreemdheid’ ontstaan. Dit wil zeggen dat deze woningen, die ofwel reeds gebouwd werden van voor de Wet op de stedenbouw van 1962, ofwel nadien werden opgericht met een behoorlijke bouwvergunning, in principe strijdig zijn met de bestemmingsvoorschriften van de huidige geldende plannen van aanleg. De voorbije jaren heeft de Vlaamse regering in verschillende decreten en besluiten een kader uitgetekend waarbinnen het al lang aanslepende probleem van de zonevreemde woningen duurzaam en met rechtszekerheid voor de burger kan worden opgelost. Bij de concrete uitwerking en toepassing van dat kader hadden de gemeenten een cruciale rol. Met de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan en de bijhorende ruimtelijke uitvoeringsplannen beschikken zij immers over een krachtig en soepel instrument om de zonevreemde woningen die ontwikkelingsperspectieven toe te kennen die het best aansluiten bij de plaatselijke noden en mogelijkheden.
Onderhouds- en instandhoudingswerken die geen betrekking hebben op de stabiliteit.
U kan zonder vergunning in alle zones onderhouds- en instandhoudingswerken uitvoeren die geen betrekking hebben op de stabiliteit. Onder instandhoudings- of onderhoudswerken die geen betrekking hebben op de stabiliteit, worden werken verstaan die het gebruik van het gebouw voor de toekomst ongewijzigd veilig stellen door het bijwerken, herstellen of vervangen van geërodeerde of versleten materialen of gebouwdelen. U kan zonder vergunning in alle zones werken uitvoeren die vrijgesteld zijn van omgevingsvergunning.
Voorbeelden van Onderhoudswerken en ingrepen die geen betrekking hebben op de stabiliteit:
- vervangen van kapotte dakpannen.
- vervangen van ramen door identieke ramen.
- vervangen van pleisterwerk.
- herstellen van kapotte verhardingen.
- vervangen van kepers, panlatten en leien op het dak door nieuwe kepers, panlatten en leien, zonder vervanging van het dakgebinte (dragende balken).
- plaatsen van een badkamer in het gebouw.
- leggen van parket, laminaat of andere vloerbekleding.
- plaatsen van een wand in gipskartonplaat....
Onderhouds- en instandhoudingswerken die wel betrekking hebben op de stabiliteit.
U kan mits een omgevingsvergunning in alle zones onderhouds- en instandhoudingswerken die wel betrekking hebben op de stabiliteit, uitvoeren. Het dient te gaan over een niet verkrotte bestaande vergunde woning of gebouw. De goede ruimtelijke ordening mag niet worden geschaad. Onder instandhoudings- en onderhoudswerken die betrekking hebben op de stabiliteit, worden werken verstaan die het gebruik van een woning of gebouw voor de toekomst ongewijzigd veilig stellen door ingrepen, die betrekking hebben op de constructieve elementen.
Als de vergunning geweigerd wordt, kan u onder voorwaarden de aankoop van uw perceel door het Vlaams gewest eisen.
Voorbeelden van werken die betrekking hebben op de stabiliteit:
- vervangen van dakgebinte of dragende balken van het dak, met uitzondering van plaatselijke herstellingen (vallend onder onderhoudswerken).
- geheel of gedeeltelijk herbouwen of vervangen van buitenmuren of dragende binnenmuren, zelfs met recuperatie van de bestaande stenen.
Werken die betrekking hebben op de stabiliteit zijn steeds vergunning plichtig.
De vergunningverlenende overheid (meestal het college van burgemeester en schepenen van de gemeente) kan dit soort ingrepen aan een zonevreemde woning vergunnen, op voorwaarde dat de woning niet verkrot is, bestaand is en vergund.
Bij het beoordelen van de aanvraag zal de overheid nagaan of de goede ruimtelijke ordening in het gebied door de handelingen niet wordt geschaad. Zij kan de vergunning uiteraard weigeren.
Wil u op korte termijn zekerheid of de gemeente een bepaald project zou vergunnen, vraag dan een stedenbouwkundig attest aan.
Als de vergunning voor dit soort handelingen geweigerd wordt, kan u onder voorwaarden de aankoop van uw perceel door het Vlaams gewest eisen (VCRO art. 4.4.2. §2). U moet dit dan binnen het jaar na de weigering van de vergunning doen. Ook een grondruil behoort tot de mogelijkheden.
U kan in de meeste gebieden verbouwen, herbouwen en uitbreiden.
Voor verbouwen, herbouwen of uitbreiden (van een zonevreemde woning) heeft u een vergunning nodig. De vergunning verlenende overheid (meestal het college van burgemeester en schepenen van de gemeente) kan deze handelingen bij een zonevreemde woning vergunnen op voorwaarde dat:
- het gaat om een hoofdzakelijk vergunde constructie.
- het gaat om een zonevreemde, niet verkrotte constructie.
- de goede ruimtelijke ordening niet in het gedrang komt.
- het huidige aantal woongelegenheden niet vermeerderd wordt.
- bij herbouwen of uitbreiden het bouwvolume beperkt blijft tot ten hoogste 1.000 m³ (bij verbouwen geldt deze eis niet)
Binnen ruimtelijk kwetsbare gebieden (uitgezonderd parkgebied) en recreatiegebied Is een zonevreemde woning herbouwen en uitbreiden niet vergunbaar. Verbouwen binnen het bestaande bouwvolume is ze er wel vergunbaar.
De vergunning verlenende overheid kan steeds de vergunning weigeren. Wil u op korte termijn zekerheid of de gemeente een bepaald project zou vergunnen, vraag dan een stedenbouwkundig attest aan.
Herbouwen op dezelfde perceel op een gewijzigde plaats.
De wetgever spreekt over herbouwen op een gewijzigde plaats als de nieuwe woning minder dan drie kwart van de bestaande woonoppervlakte overlapt. De bestaande woonoppervlakte sluit zowel de oppervlakte van het hoofdgebouw in als deze van de fysisch aansluitende aanhorigheden die in bouwtechnisch opzicht een rechtstreekse aansluiting of steun vinden bij het hoofdgebouw.
Bij het herbouwen op een gewijzigde plaats van een zonevreemde woning gelden extra voorwaarden:
A) Voor het herbouwen is ten minste één van volgende oorzaken aanwijsbaar:
- de woning is getroffen door een rooilijn
- de woning bevindt zich in een achteruitbouwzone
- de verplaatsing volgt uit redenen van een goede ruimtelijke ordening, en wordt door de aanvrager uitdrukkelijk gemotiveerd vanuit een betere integratie in de omgeving, een betere terreinbezetting of een kwalitatief concept.
B) Ten minste één van volgende voorwaarden is vervuld:
- de herbouwde woning krijgt dezelfde voorbouwlijn als de dichtstbijzijnde constructie.
- de nieuwe toestand levert een betere plaatselijke aanleg op, en richt zich op de omgevende bebouwing of plaatselijk courante inplantingswijzen.
Toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen.
De Vlaamse Regering heeft een aantal zonevreemde functiewijzigingen vergunbaar gemaakt. Dit besluit geldt enkel voor:
- bestaande, niet verkrotte, hoofdzakelijk vergunde gebouwen of gebouwencomplexen
- niet gelegen in een recreatiegebied of in een ruimtelijk kwetsbaar gebied met uitzondering van parkgebieden en agrarische gebieden met ecologisch belang of ecologische waarde
Voorbeelden van functiewijzigingen:
- gastenkamers voorzien in een woning die zonevreemd is.
- wonen in een voormalig landbouwbedrijf.
- kantoor in woning die zonevreemd is.
Meestal moet u geen plan baten betalen wanneer de bestemming van uw woning in de toekomst verandert (van bijvoorbeeld landbouwgebied naar woongebied). Het principe is duidelijk. Er worden normalerwijze geen planbaten betaald voor deze wijzigingen van de bestemmingen van de grond. Er zijn daarop slechts enkele uitzonderingen. De vrijstelling van de planbaten geldt niet voor woningen, met een kadastraal inkomen hoger dan 750 euro, in één van de volgende gevallen : a) als het aantal woongelegenheden op het perceel wordt verhoogd b) als er een gehele of gedeeltelijke wijziging van de hoofdfunctie van de woning naar een andere dan de woonfunctie wordt toegestaan (Een voorbeeld is een woning waar een café of handelszaak van wordt gemaakt) c) als de volumenormen met meer dan 25% worden overschreden. De wetgeving is complex, met richtlijnen, uitzonderingen, plaatselijke aanvullingen,… Informeer bij de gemeentelijke dienst stedenbouw.
Herstel na brand of stormschade.
Als uw woning afbrandt, zijn er ook oplossingen. Woningen gelegen in agrarische gebieden met ecologische waarde of belang, of agrarische gebieden met bijzondere waarde krijgen de mogelijkheid tot heropbouw na ramp of brand.
Voor het herstel van een zonevreemde woning na brand of stormschade, heeft u een omgevingsvergunning nodig. De vergunning verlenende overheid (meestal het college van burgemeester en schepenen van de gemeente) kan deze werken vergunnen op voorwaarde dat:
- de woning daadwerkelijk bewoond werd in het voorafgaande jaar (aantoonbaar door ruime toegelaten bewijsmiddelen).
- de aanvraag gebeurt binnen de drie jaar na de toekenning van het verzekeringsbedrag of, zo de vernieling of beschadiging niet door een verzekering gedekt zijn, binnen de vijf jaar na het optreden van deze vernieling of beschadiging.
- het bouwvolume van de herstelde woningbeperkt blijft tot een maximum van 1.000 m³
- het aantal woongelegenheden beperkt blijft tot het voor de vernietiging of de beschadiging bestaande aantal.
Algemene info zonevreemde woningen omgeving.vlaanderen.be
Aparte toelichting over vergunbare zonevreemde functiewijzigingen
PRIJZEN VAN BOUWMATERIALEN BLIJVEN STIJGEN – VERSLECHTERDE LEVERTERMIJNEN – VERSTERKT DOOR OORLOG IN OEKRAINE
Persmededeling Confederatie Bouw - 10 maart 2022
De Confederatie Bouw adviseert, informeert, verdedigt en vertegenwoordigt alle Belgische bouwbedrijven. Van éénmanszaken tot grote bedrijven.
De prijzen van bouwmaterialen blijven stijgen. Sinds begin januari zouden ze tot 12% toegenomen zijn, zo blijkt uit een enquête van de Confederatie Bouw bij 210 bouwondernemingen. Bovendien verwacht 95% van de bouwbedrijven nog verdere prijsstijgingen de komende maanden als gevolg van de oorlog in Oekraïne, vooral voor staalproducten. Daarom raadt de Confederatie Bouw aannemers en installateurs meer dan ooit aan om met prijsherzieningsclausules of dagprijzen te werken. Daarnaast stelt 7 op de 10 bouwbedrijven een verslechtering van de levertermijnen vast sinds begin dit jaar en gaat 83% ervan uit dat die termijnen de komende maanden nog verder zullen verslechteren. Tot nu toe zag 11% van de aannemers en installateurs die met Oekraïense gedetacheerden werken één of meerdere van hen richting hun thuisland vertrekken. “4 op de 10 bouwbedrijven zijn dan weer bereid om Oekraïense vluchtelingen aan Belgische voorwaarden in dienst te nemen, zelfs tijdelijk”, weet Niko Demeester, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw.
Het blijft verder de slechte kant opgaan met de prijsstijgingen van materialen in de bouw. Sinds begin januari 2022 stelde 92% van de bouwondernemingen prijstoenames van bouwmaterialen vast: 52% heeft het over prijsstijgingen van 10% en meer. De stijgingen zijn het grootst voor staal, hout, isolatiematerialen en non-ferrometalen en het kleinst bij glasproducten, infrastructuurmaterialen, baksteen en dakpannen. Gezien de oorlog in Oekraïne verwacht 95% van de aannemers nog verdere toenames van de materialenprijzen de komende maanden, vooral voor staalproducten.
De gestegen bouwmaterialenprijzen blijven in de helft van de gevallen volledig voor rekening van de bouwonderneming, wat weegt op de rendabiliteit van de bouwbedrijven. In de andere helft van de gevallen worden die prijstoenames toch doorgerekend aan de klant, maar vaker slechts gedeeltelijk (29%) dan helemaal (18%). Dat kan door in het contract te werken met een herzieningsclausule of een dagprijs. Zeker in tijden van grote en onvoorzienbare prijsschommelingen is dit de beste manier om een evenwichtig contract af te sluiten.
72% van de bouwbedrijven stelt daarnaast een verslechtering van de levertermijnen van de bouwbedrijven vast, zo blijkt verder uit de enquête. De verlenging is het meest uitgesproken voor installatiematerialen, zoals bakstenen en dakpannen, en staalproducten. Ook hier verwacht 83% een verdere verslechtering van de leveringstermijnen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, vooral voor staalproducten.
Eind 2021 waren er een kleine 2500 Oekraïense gedetacheerden actief in de Belgische bouwsector. In 11% van de bouwondernemingen die met Oekraïense gedetacheerden werken, zijn er ondertussen vertrekkers naar het thuisland gesignaleerd. Van een massale exodus is dus nog geen sprake, maar we hebben natuurlijk alle begrip voor Oekraïeners die hun land willen verdedigen. Anderzijds is 40% van de bouwbedrijven bereid om Oekraïense vluchtelingen aan te werven, zelfs als dit maar op tijdelijke basis zou zijn. “Uiteraard komt het er nu eerst op aan om deze oorlogsvluchtelingen goed op te vangen, maar mochten ze daarna aan de slag willen gaan, zijn ze absoluut welkom in de bouw”, geeft Niko Demeester, CEO van de Confederatie Bouw, aan.
De Confederatie Bouw heeft op haar website overigens een aparte pagina aangemaakt - https://confederatiebouw.be/oekraine - waarop vragen en antwoorden over de impact van de oorlog in Oekraïne gebundeld staan.
